Scheurmakers

In de vorige Argus noemde ik vijf opmerkelijke huisbibliotheken maar de meest merkwaardige hield u nog even van mij tegoed. Welnu, dat is de bibliotheek die door Toto en Krikri werd aangelegd en die, voor zover ik weet, hooguit vijftig exemplaren omvat. Daarvan heb ik er slechts vijf ooit in het echt gezien. Ze lagen opengeslagen en het was ten strengste verboden erin te bladeren. De andere exemplaren ken ik alleen uit de fotocatalogus die grafisch kunstenaar Werner Moonen ervan heeft uitgegeven.

Toto was  een grijze roodstaartpapegaai. Eind jaren tachtig arriveert hij met nog negenennegentig soortgenoten op Schiphol in een illegale zending die onderschept wordt. Ze worden op een geheime plaats in Noord-Brabant ondergebracht, en de daartoe bevoegde instanties gaan op zoek naar vertrouwbare ‘pleegouders’ om te voorkomen dat de vogels in de handel komen. H. van Boxtel, de oprichter (1980) van Het Papegaaienmuseum werd benaderd. Hij nam er negen in huis nadat hij in Breda en omstreken negen kooien had kunnen bemachtigen. In 1992 verhuisde een van die negen naar Werner Moonen: Toto. Omdat papegaaien graag in gezelschap van soortgenoten leven, schafte Moonen een maatje aan: Krikri, een Surinaamse Amazonepapegaai.

Vooral de grijze roodstaart is, zo liet Van Boxtel me weten, ‘een echte stemacrobaat’. In het algemeen scheppen papegaaien ook genoegen in het verscheuren van papier: ‘Dat is een uiting van hun nestdrang’.

Moonen kwam op het idee Toto en Krikri boeken voor te schotelen. Zodra ze naar zijn mening het boek hadden aangevreten tot een bijzondere vorm, maakte hij er een foto van, en zette hij de volgende dag een ander boek op hun menu. De al genoemde fotocatalogus ervan heet Herzien, en daarin vinden we titels als Volière handboek; Vreugdebloem, of zo hoort het voor jonge meisjes; Ja, ik wil, Levensgeluk in huwelijk en liefde; Het fotomodel, door E. Voogel; en Papegaaien, door Cyril H. Rogers.

Daarmee hebben Toto en Krikri gedaan wat Gerrit Komrij ooit ‘onherstelbaar verbeterd’ heeft genoemd.

Toto overleed in 2000. Krikri ook, op dezelfde dag. ‘Dat komt vaker voor,’ zegt Van Boxtel, ‘als een papegaaienmaatje sterft.’ Werner Moonen overleed in 2011. Of de door Toto en Krikri herziene boeken nog in leven zijn, heb ik niet kunnen achterhalen.


Ed Schilders


Dit artikel verscheen oorspronkelijk in het tijdschrift Argus op 15 december 2020.